Zasady planowania zarządzania ryzykiem związanym z drzewami w Polsce
Abstrakt
Drzewa są ważnym elementem w przestrzeni zurbanizowanej, a ich obecność w miastach przynosi wiele korzyści. Drzewa mogą jednak stanowić zagrożenie dla ludzi i mienia. Ważne jest, aby oszacować ryzyko powstania wypadku oraz szkód spowodowanych wiatrołomami i wywrotami w celu ochrony bezpieczeństwa lokalnego. Ogólnym celem programu zarządzania ryzykiem związanym z drzewami jest zmniejszenie prawdopodobieństwa wystąpienia szkody do poziomu ryzyka akceptowalnego. Systemy zarządzania ryzykiem związanym z drzewami rozwijają się szybko, szczególnie w Niemczech i Stanach Zjednoczonych. Celem niniejszych badań jest rozpoznanie, jak działa i czy istnieje system zarządzania ryzykiem obejmujący problem upadających i łamiących się drzew. Przeprowadzono sondaż w postaci ankiety elektronicznej wśród jednostek samorządu terytorialnego. Odpowiedzi uzyskano od 422 gmin o różnym charakterze: gminy miejskie (15,9% respondentów), gminy miejsko-wiejskie (25,6% ankietowanych) i gminy wiejskie (58,5%). Kwestionariusz został przygotowany w formie 25 pytań zamkniętych i 4 pytań otwartych. Przeprowadzone badania wykazały, że choć w Polsce prowadzi się przegląd drzew zwłaszcza rosnących przy drogach i ulicach, to jednak nie obowiązują żadne standardy i procedury przebiegu tej oceny. Nie ma systemu zarządzania ryzykiem związanym z drzewami. Nie określa się priorytetów, częstotliwości i zakresu prowadzonej kontroli drzew w zależności od ich kondycji, miejsca, w którym rosną, ani poziomu zagrożenia, jakie stwarzają. W efekcie badań przedstawiono wskazania do wprowadzenia systemu zarządzania ryzykiem związanym z drzewami. Wytyczne i wskazania do prowadzenia monitoringu drzew powinny być zawarte w programach ochrony środowiska dla gmin i administratorów terenów zieleni lub w innych dokumentach zawierających plany zakładania i utrzymania zadrzewień wprowadzanych w życie na mocy uchwał i zarządzeń. System zarządzania ryzykiem związanym z drzewami może być także składnikiem strategii bezpieczeństwa.
Słowa kluczowe
gospodarowanie drzewostanem; ryzyko związane z drzewami; zarządzanie ryzykiem związanym z drzewami
Bibliografia
CODER K.D. 1996: Tree risk management and hazard assessment: a general overview. The University of Georgia, Cooperative Extension Service, Forest Resources Unit Publication for 96-033.
KOESER A.K., HAUER R.J., HILLMAN A., PETERSON W. 2016: Risk and Storm Management Operations in the United States. Arborist News 25 (2): 20–23.
MATHENY N.P., CLARK J.R. 1994: A photographic guide to the evaluation of hazard trees in urban areas. International Society of Arboriculture, Savoy, II.
National Tree Safety Group 2011: Common Sense Risk Management of Trees. Forestry Commission. Retrieved from: http://www.forestry.gov.uk/pdf/FCMS024.pdf/$fi le/FCMS024.pdf
PARLIŃSKA A. 2016: System zarządzania ryzykiem związanym z drzewami jako narzędzie poprawy miejskiego bezpieczeństwa publicznego. MSc thesis. SGGW, Warszawa [typecript].
ROSŁON-SZERYŃSKA E. 2012: Ocena zagrożenia bezpieczeństwa ludzi i mienia przez drzewa o osłabionej statyce. Uprawa i Ochrona Drzew 27: 45–47.
ROSŁON-SZERYŃSKA E. 2013: The protection of urban trees and the perceived safety hazard. Sustainable Development Applications (Nature in the city – solutions) 4: 52–65.
ROSŁON-SZERYŃSKA E., SIKORSKI P., ZARAŚ-JANUSZKIEWICZ E. 2014: The effectiveness of the visual method of hazard tree assessment (WID method) in the management of urban trees. Plants in Urban Areas and Landscape: 89–93. http://dx.doi.org/10.15414/2014.9788055212623.89-93
SZCZEPANOWSKA H.B. 2001: Drzewa w mieście. Hortpress, Warszawa.
TASZAREK M., BROOKS H.E. 2015: Tornado Climatology of Poland. Am. Meteorol. Soc. 143: 702–717.
Faculty of Horticulture, Biotechnology and Landscape Architecture, Warsaw University of Life Sciences – SGGW Polska
https://orcid.org/0000-0003-0191-7999
Faculty of Horticulture, Biotechnology and Landscape Architecture, Warsaw University of Life Sciences – SGGW Polska
