The role of the countryside in strengthening the green infrastructure system WrOF based on the example of Chrzanów village
Abstrakt
Krajobraz jest dynamiczny, ulega ciągłym przemianom, które są szczególnie widoczne w miejscach o intensywnej działalności człowieka. W istniejących systemach przyrodniczych występują zjawiska fragmentacji krajobrazu, w tym zanikania zieleni wysokiej, regulacji koryt rzecznych oraz przemian gruntów rolnych na tereny budowlane. Można ten problem zauważyć w miejscach rozprzestrzeniania się miast, a także ekspansywnego zasiedlania terenów wiejskich położonych w ich bliskim sąsiedztwie. Tereny wokół miast pełnią istotną dla nich funkcję ochronną. Granica między miastem i obszarem wiejskim to strefa zwiększonej urbanizacji i zanikania zieleni wysokiej czy przestrzeni otwartych, a te działania negatywnie wpływają na system zielonej infrastruktury miasta, prowadząc do osłabienia jej funkcji ochronnej, zagrażająć bioróżnorodności oraz zaburzając układ przestrzenny krajobrazu. Dla Wrocławskiego Obszaru Funkcjonalnego (WrOF) opracowano w 2014 r. projekt systemu zielonej infrastruktury, którego wdrożenie ma zapobiegać tym negatywnym zjawiskom. Szansą na jego wzmocnienie jest wykorzystanie potencjału, który ma zieleń we wsiach położonych na tym obszarze. Celem referatu jest ukazanie możliwości krajobrazu wsi Chrzanów, który może wzmocnić system zielonej infrastruktury WrOF. Zostanie to przedstawione na przykładzie wsi Chrzanów z wykorzystaniem metody sektorowej analizie wnętrz krajobrazowych (SAWK).
Słowa kluczowe
zielona infrastruktura; Wrocławski Obszar Funkcjonalny WrOF; wieś; Chrzanów; sektorowa anliza wnętrz krajobrazowych
Bibliografia
AMATI M., YOKOHARI M. 2006: Temporal Changes and Local Variations in the Functions of London’s Green Belt. Landsc. Urban Plan. 75 (1–2): 125–142.
ANGELSTAM P., KHAULYAK O., YAMELYNETS T., MOZGERIS G., NAUMOV V., CHMIELEWSKI T. J., ELBAKIDZE M., MANTON M., PROTS B., SVIATASLAU VALASIUK S. 2017a: Green infrastructure development at European Union’s eastern border: Effects of road infrastructure and forest habitat loss. J. Environ. Manag. 193: 300–311.
ANGELSTAM P., PEDERSEN S., MANTON M., GARRIDO P., NAUMOV V., ELBAKIDZE M. 2017b: Green infrastructure maintenance is more than land cover: Large herbivores limit recruitment of key- stone tree species in Sweden. Landsc. Urban Plan. 167: 368–377.
BURDEN D. 2006: 22 Benefits of Urban Street Trees. Retrieved from: http://www.walkable.org/download/22_benefits.pdf
CARTER-WHITNEY M. 2010: Ontario’s Greenbelt in an International Context. Canada.
DERKZEN M.L., TEEFFELEN A.J.A., VERBURG P.H. 2017: Green infrastructure for urban climate adaptation: How do residents’ views on climate impacts and green infrastructure shape adaptation preferences? Landsc. Urban Plan. 157: 106–130.
DWORNICZAK Ł. 2013: Ochrona i gospodarowanie krajobrazem Wrocławskiego Obszaru Funkcjonalnego w świetle Europejskiej Konwencji Krajobrazowej. Politechnika Wrocławska, Wrocław. Retrieved from: http://www.dbc.wroc.pl/Content/24303/dworniczak_ochrona_PhD.pdf
DZIĘCIOŁOWSKA M., LATKOWSKA M.J. 2009: Rural front gardens in Podlasie (Hajnówka county). Ann. Warsaw Univ. of Life Sci. – SGGW, Horticult. Landsc. Architect. 30: 79–87.
European Commission 2013: Building a Green Infrastructure for Europe. Retrieved from: http://ec.europa.eu/environment/nature/ecosystems/docs/green_infrastructure_broc.pdf.
European Environmental Agency 2011: Green infrastructure and territorial cohesion. The concept of green infrastructure and its integration into policies using monitoring system. Technical report. Copenhagen.
European Landscape Convention. Florence, 20.10.2000. Council of Europe. European Treaty Series 176.
GUS 2015: Miasta największe pod względem liczby ludności – stan na dzień 31.12.2015. Retrieved from: http://stat.gov.pl/statystyka-regionalna/rankingistatystyczne/miasta-najwieksze-pod-wzgledem-liczby-ludnosci/.
GOLIS A. 2015: Sołectwo Chrzanów. Retrieved from: http://www.chrzanow.kobierzyce.pl/o-nas/solectwo-chrzanow.
JASZCZAK A.A., ŻUKOWSKA J., DREKSLER B. 2012: The role of greenery and traffic calming measures in road infrastructure planning, Ann. Warsaw Univ. Life Sci. – SGGW, Horticult. Landsc. Architect. 33: 141–151.
Koncepcja Przestrzennego Zagospodarowania Kraju 2030 (KPZK 2030), przyjęta przez rząd w grudniu 2011 r. [Concept of the national land development 2030 (KPZK 2030), adopted by the government in December 2011].
NIEDŹWIECKA-FILIPIAK I. 2006: Proponowana metoda sektorowej analizy wnętrz krajobrazowych jako integralna część opracowań dla programu Odnowa Wsi. Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu, Wrocław.
NIEDŹWIECKA-FILIPIAK I. 2009: Wyróżniki krajobrazu i architektury wsi Polski południowo-zachodniej. Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu, Wrocław.
NIEDŹWIECKA-FILIPIAK I., POTYRAŁA J., FILIPIAK P. 2015: Contemporary management of green infrastructure within the borders of Wrocław Functional Area (WrOF). Architektura Krajobrazu 2 (47): 4–27.
POTYRAŁA J., NIEDŹWIECKA-FILIPIAK I., ZIEMIAŃSKA M., FILIPIAK P. 2012: Waloryzacja widoków jako element studium krajobrazowego na przykładzie gminy Paczków, Paczków.
SERAFIN S. 1958: Architektura i krajobraz wsi. Katedra Architektury i Planowania Wsi Politechniki Warszawskiej, Warszawa.
SHACKLETON C.M. et al. 2016: How important is green infrastructure in small and medium-sized towns? Lessons from South Africa. Landscape Urban Plan. http://dx.doi.org/10.1016/j.landurbplan.2016.12.007
Studium Spójności Funkcjonalnej we Wrocławskim Obszarze Funkcjonalnym [Study of Functional Cohesion in the Wrocław Functional Area] n.d. Starostwo Powiatowe we Wrocławiu, Instytut Rozwoju Terytorialnego, Powiatowy Zakład Katastralny we Wrocławiu, Biuro Rozwoju Wrocławia, Gmina Kąty Wrocławskie, Gmina Siechnice, Gmina Wołów, Wołów.
TŁOCZEK I. 1966: Kształtowanie zieleni w krajobrazie wiejskim. PWN, Warszawa.
WISZEWSKI P., ŻERELIK R. 2015: Wielkie zmiany wiejskiego świata. Monografia historyczna gminy Kobierzyce, Wrocław.
Ustawa z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym [Act of 27 March 2003 on land planning and management]. Journal of Laws 2003 No 80, item 717.
ZARAŚ-JANUSZKIEWICZ E.M., GRĄZIEWICZ A. 2008: Greenery forming of the Boyen Fortress. Ann.Warsaw Univ. of Life Sci. – SGGW, Horticult. Landsc. Architect. 29: 225–236.
ZARAŚ-JANUSZKIEWICZ E., WAŚNIEWSKA M. 2009: Native greenery participation in chosen court parks of North Mazowsze dendrofl ora formation. Ann. Warsaw Univ. of Life Sci. – SGGW, Horticult. Landsc. Architect. 30: 189–199.
Faculty of Environmental Engineering and Geodesy, Wrocław University of Environmental and Life Sciences Polska
